تاملی بر موضوع حجاب و عفاف در جامعه

به گزارش پایگاه خبری حجاب به نقل از “شبستان ” ،حجت الاسلام سید حسین شرف الدین، عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) درپاسخ به این سوال که در خصوص جایگاه اجتماعی پوشش و مشخصا حجاب، چه نکاتی قابل توجه است گفت: تردیدی نیست که الگوی پوشش و کیفیت لباس در هر جامعه ، بیش از آن که تابع شرایط اقلیمی، موقعیت تمدنی، وضعیت اقتصادی، موقعیت سنی، جنسی و شغلی، تمایلات شخصی و اذواق زیباشناختی افراد باشد؛ قویا تابع نظام باورها، ارزش ها، نگرشها، هنجارها، الگوها، آداب ورسوم وسلایق و ترجیحات جمعی موجود در جامعه و در یک کلام نظام معنایی و گفتمان غالب فرهنگی است.

وی ادامه داد: لباس بواقع، نماد و جلوه و مبین ناخودآگاه فرهنگی جامعه در ساحت نمایش های عینی و تظاهرات رفتاری اعضاست. لباس پوشیدن، شانی از شؤون انسانی است که همچون همه شؤون در مقام فعلیت و تحقق صبغه و برچسب فرهنگی یافته و به تبع ارزش ها و معیارهای اجتماعی و انتظارات و ترجیحات جمعی، تحقق و عینیت می یابد. حجت الاسلام شرف الدین اظهار کرد: ضرورت همنوایی با اقتضائات فرهنگ غالب و التزام به رعایت انتظارات جمعی ،‌ کمترین هزینه ای است که زندگی اجتماعی در ساحت های مختلف بر افراد تحمیل می کند. این همنوایی ، برغم تصویر خام و ابتدایی آن، نه به معنای پذیرش قطعی اشکال متعین وتمکین بی چون و چرا در مقابل الزامات متصلب و انعطاف ناپذیر و تسلیم شدن در برابر اراده و خواست جمعی؛ بلکه بیشتربه معنای همنوایی صوری، تشبه و هماوایی ظاهری و عدم تخلف آشکار از حداقل های هنجاری جامعه است.

این عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) تصریح کرد: در حوزه پوشش نیز جامعه، انتظار خویش را نه درچارچوب قالب های متعین و اشکال منجمد، بلکه درقالب طیفی از گزینه ها مطرح ساخته و کم و بیش امکان اعمال گزینش های فردی وجود خواهد داشت. البته نیازی به ذکر نیست که در جامعه ما، الگوی پوشش بانوان به دلیل حساسیت های خاص ازدرجه‌تعین یافتگی بیشتری برخوردار بوده وگزینه های معدودتری فراروی آنها قرار دارد و بالطبع، امکان سلیقه ورزی کمتری برای آنها در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: سطحی از این پوشش تحت تاثیر الزامات ارزشی و هنجاری جامعه، اجباری و گریزناپذیر بوده و افراد تحت هر شرایط ممکن باید به تامین آن اقدام کنند. رعایت این حداقل ، پیش نیاز هر نوع حضور و مشارکت اجتماعی است و بالطبع عدم رعایت آن، به عنوان یک تخلف اجتماعی، واکنش های متناسبی را بر می انگیزاند.

حجت الاسلام شرف الدین خاطر نشان کرد: درجه این واکنش را میزان حساسیت وآستانه صبر جامعه تعیین می کند. هرجامعه به طور متوسط، میزانی از تخلف و ناهمسویی را بسته به اهمیت ارزش و هنجار نقض شده، میزان حساسیت، سطوح انتظاراز افراد و…را تحمل کرده و مورد عفو قرار می دهد و وواکنش به درجاتی از نقض قواعد را بنا به ملاحظاتی به تاخیر می اندازد. در موضوع پوشش نیز منطق تعامل جامعه از همین قاعده تبعیت می کند. مجددا تاکید می شود که اعضای جامعه همواره میان ارزشهای مسلط و ارزش های ثانوی، بین مدلهای ترجیحی و مدلهای پذیرفته شده و یا تحمیل شده، حق انتخاب اجمالی دارند.

وی گفت: پیوستگی با هنجارها و ارزش ها جمعی نه مستلزم جبر که موجب ایجاد محدودیت در مسیر انتخاب و تصمیم عاملان اجتماعی است. در مسیر تطابق جویی نسبی با اقتضائات یک محیط فرهنگی اجتماعی، همواره امکان اعمال درجاتی از آزادی و خودمختاری وجود دارد. از این رو، احتمال وقوع رفتار های ناهمخوان و ناهمسو با انتظارات جامعه و ظرفیت های هنجاری آن چندان خلاف انتظار نیست.

پایان پیام/